Ασπίδα εναντίον των σκοτεινών καβαλάρηδων της παγκοσμιοποίησης

(Ελεύθερη μετάφραση από άρθρο της Βρετανικής εφημερίδας Guardian)

Έχοντας αναδιοργανώσει τον πολιτικό χάρτη της Βρετανίας, ο Εθνικισμός προσφέρει ελπίδα σε όσους έχουν χάσει την πίστη τους στη Δημοκρατία.

Και το αστέρι της παράστασης είναι... ο Εθνικισμός. Αύριο όλα τα μάτια θα είναι πάνω του. Ο Εθνικισμός είναι το ένα τζίνι που ξέφυγε από το μπουκάλι του Συντηρητισμού του Τόνι Μπλαιρ. Μέσα σε 10 χρόνια αναδιοργάνωσε τον πολιτικό χάρτη της Σκωτίας και της Ουαλίας και δημιούργησε στους Άγγλους κρίση ταυτότητας. Είμαστε όλοι εθνικιστές τώρα. Τα εθνικιστικά κόμματα μπορεί να είναι ή να μην είναι στην εξουσία σε Σκωτία και Ουαλία αύριο αλλά έχουν αλλάξει την πολιτική σκηνή.

Για μισό αιώνα μετά τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο ο Εθνικισμός ήταν το απαγορευμένο φρούτο. Τον συσχέτιζαν στην χειρότερη με τον φασισμό και στην καλύτερη με έναν αρχαϊκό επαρχιωτισμό. Ο εξαντλημένος από τον πόλεμο Άινσταϊν τον ονόμασε "ιλαρά της ανθρώπινης φυλής". Εντός του Ηνωμένου Βασιλείου οποιαδήποτε αμφιβολία για την ένωση των τεσσάρων εθνών σε ένα θεωρείτο αντιιμπεριαλιστική, αντισοσιαλιστική, αντιμοναρχική και προσβολή εναντίον του κεντρικού κράτους. Ακόμα και η σκέψη του εθνικισμού του Η.Β. θεωρείτο αντιδραστική. Μέχρι το 1978, όταν ο Isaiah Berlin προειδοποίησε ότι η πολιτική που αγνοεί τον Εθνικισμό αγνοεί την πραγματικότητα. Πολιτικοί κύκλοι και κύκλοι της διανόησης τον θεωρούσαν νεκρή ιδεολογία.

Αυτή την βδομάδα οι εθνικισμοί της Σκωτίας και της Ουαλίας γκρέμισαν τις πύλες του Westminster. Κατανάλωσαν πολλές ώρες στις τηλεοπτικές εκπομπές. Θρυμμάτισαν το τριγωνικό μυαλό που κυριαρχεί στις πολιτικές συζητήσεις. Οι σοφοί ξαφνικά χρειάζεται να μετρήσουν πάνω από το τρία. Ο Εθνικισμός παρουσιάζει μία πίστη που αψηφά αριστερά και δεξιά. Οι Ουαλοί Συντηρητικοί και οι Σκωτσέζοι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες σκέφτονται σοβαρά να συμμαχήσουν με τους εθνικιστές.

... (σημ. σύντομη αναφορά στην πρόσφατη ιστορία και στην άσχημη οικονομική κατάσταση Σκωτίας και Ουαλίας)

Τίποτα από αυτά δεν παίζει ρόλο στο θέμα της μεταβίβασης της εξουσίας. Όταν οι Εργατικοί και οι Συντηρητικοί εκπρόσωποι διαμαρτυρήθηκαν ότι ο Εθνικισμός "δεν είναι προς το συμφέρον των λαών της Σκωτίας και της Ουαλίας" η απάντηση τους ήταν "αυτή είναι δικιά μας απόφαση, όχι δική σας". Το αλαζονικό θράσος μιας κεντρικής κυβέρνησης απέναντι σε μια τοπική ήταν η αιτία για τους μισούς εμφύλιους που έχουν γίνει. Στην πραγματικότητα είναι η μηχανή του νεο-εθνικισμού.

Ο Γκόρτον Μπράουν, σύντομα πρωθυπουργός της Βρετανίας, είπε αυτή τη βδομάδα ότι θα του είναι αδύνατο να συνεργαστεί με ένα σκωτσέζο ηγέτη που θέλει να επιτρέψει στους Σκωτσέζους την "επικίνδυνη και καταστροφική" επιλογή του πως θέλουν να κυβερνηθούν. Είναι αυτός ο ίδιος Μπράουν που υποστήριξε την στρατιωτική επέμβαση σε Βοσνία, Κόσοβο, Σιέρα Λεόνε και Ιρακ υπέρ ακριβώς αυτού του αυτοπροσδιορισμού; Άμα μπορεί να πάει σε πόλεμο για να δώσει στον τρομοκρατικό Απελευθερωτικό Στρατό του Κοσόβου το δικό του κρατίδιο γιατί δεν ανέχεται ούτε καν ένα δημοψήφισμα για το αν θα κυβερνήσουν οι Σκωτσέζοι τους εαυτούς τους;

Αυτό που ο Berlin ονόμασε ήπιο σε αντίθεση με τον παθολογικό Εθνικισμό είναι η φυσική αντίδραση ανθρώπων ανυπόμονων να διεκδικήσουν τοπική ταυτότητα και υποταγή όταν καταπιέζονται από μακρινές ηγεσίες...

Ο Σκωτσέζικος Εθνικισμός μπορεί να είναι αχρείαστος και, τελικά, ανεπιθύμητος. Θα αποδειχτεί δαπανηρός για τον λαό της Σκωτίας και, αν το παράδειγμα της Ιρλανδίας και της Σλοβακίας είναι οδηγός, η μετάβαση μπορεί να είναι οδυνηρή. Αλλά το χρήμα σπάνια είναι κίνητρο για την αυτονομία, ούτε είναι ανόητο ή "επικίνδυνο" για μια χώρα όπως τη Σκωτία, του μεγέθους της Δανίας, να αναθεωρεί τις σχέσεις της με τους γείτονες της από καιρό σε καιρό.

Ο Εθνικισμός είναι εκεί που πάνε οι άνθρωποι που έχουν χάσει την πίστη τους στη στρωματοποιημένη Δημοκρατία. Προσφέρει ένα οικείο σπαθί και ασπίδα εναντίον των σκοτεινών καβαλάρηδων της παγκοσμιοποίησης, μια ομαδική συνοχή που δυναμώνει αντί να χάνει δύναμη όσο προχωράμε στον 21ο αιώνα. Αύριο μπορεί να έχει φτάσει η ώρα του.

Εθνικισμός - πατριωτισμός - νέος φασισμός

Το παρόν άρθρο ξεφεύγει από τους στόχους του blog (μάλλον θα ακολουθήσουν και άλλα ωστόσο ώστε να μπει η έννοια του εθνικισμού σε μια πιο σωστή -σχετικά- βάση για όσους πραγματικά ενδιαφέρονται). Το άρθρο προέρχεται από το περιοδικό Ρεσάλτο της πατριωτικής κομμουνιστικής αριστεράς και εδώ δημοσιεύεται ένα μικρό μόνο μέρος του. Κάποιοι πιθανόν να θεωρήσουν ότι οι έννοιες του πατριωτισμού και του κομμουνισμού είναι αλληλοσυγκρουόμενες όπως είχε διακηρύξει την δεκαετία του 40 ο Μυριβήλης. Εφόσον όμως η θεώρηση του κομμουνισμού για τους συντάκτες και τους αναγνώστες του Ρεσάλτο συγκρούεται με τον καταστροφικό διεθνισμό της Αριστεράς δεν νοείτε να απορριφθούν οι ιδέες τους με το σκεπτικό ότι γνωρίζουμε καλύτερα από αυτούς τι πιστεύουν. Ότι γίνεται εις βάρος μας από την άκρα Αριστερά έχουμε καθήκον να μην το κάνουμε εις βάρος άλλων.

Τέλος, φυσικά δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε με το σύνολο του άρθρου. Η αναφορά πχ στο ότι "Η εθνικιστική ιδεολογία μπορεί να βγήκε από τη μήτρα του κεφαλαίου" είναι εκτός πραγματικότητας. Ο Εθνικισμός γεννήθηκε από τα λαϊκά στρώματα και συγκρούσθηκε με το κεφάλαιο. Η ανάγκη για εθνική ανεξαρτησία γεννήθηκε μέσα στο λαό και ήταν από τη γέννηση της επαναστατική. Ως τέτοια δεν μπορούσε παρά να συγκρουσθεί με το κεφάλαιο το οποίο ήταν δημιούργημα της παλιάς τάξης πραγμάτων. Αλλά δεν συγκρούστηκε με το κεφάλαιο για ταξικούς λόγους. Έτσι και όταν αργότερα επικράτησε και συνεργάστηκε πράγματι με το κεφάλαιο (χωρίς να στραφεί εναντίον άλλων τάξεων) δεν συνεργάστηκε για ταξικούς λόγους. Το κεφάλαιο αποδέχθηκε τον Εθνικισμό, δεν έγινε το αντίθετο. Ο Εθνικισμός δεν ενδιαφέρθηκε ουδέποτε για τον "ταξικό πόλεμο", τουλάχιστον μέχρι την εμφάνιση του Εθνικοσοσιαλισμού. Οι ταξικές διαφορές είναι εκτός της λογικής του Εθνικισμού, είναι κάτι διαφορετικό. Το άμα θα ζήσουμε σε ένα Καπιταλιστικό, Σοσιαλιστικό ή Φιλελεύθερο κράτος επαφίεται στις απόψεις του κάθε εθνικιστή και συλλογικά του κάθε κράτους, ο Εθνικισμός αποβλέπει στην ύπαρξη αυτού του κράτους, όχι στο οικονομικό του σύστημα.

Αν και προφανέστατα μας χωρίζει ιδεολογικό χάσμα με το Ρεσάλτο σε πολλά θέματα (κάτι που φαίνεται και στο συγκεκριμένο άρθρο), οι συνθήκες μας έχουν φέρει στο ίδιο χαράκωμα, ενάντια στη διεθνιστική Αριστερά και την πολιτισμική αλλοίωση της παγκοσμιοποίησης. Αυτή η σύμπτωση απόψεων τρομάζει την άκρα Αριστερά όπως φρόντισε να μας δείξει πρόσφατα ο ιός της Ελευθεροτυπίας. Και φυσικά την βλέπουν καχύποπτα πατριώτες και των δύο χώρων που, έχοντας συνηθίσει να βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα, αποτυγχάνουν να ξεπεράσουν τους δογματισμούς τους και να κοιτάξουν στα μάτια τον κοινό εχθρό.

Εθνικισμός - πατριωτισμός - νέος φασισμός

Ο εθνικισμός ως ιδεολογία
...Όμως αυτή η συντήρηση των εθνικιστικών ιδεών παίρνει σήμερα άλλη διάσταση. Διάσταση αντίστασης κατά του πλανητικού ολοκληρωτισμού. Οι εθνικιστικές ιδέες γεμίζουν με άλλο κοινωνικό περιεχόμενο. Η εθνικιστική ιδεολογία μπορεί να βγήκε από τη μήτρα του κεφαλαίου, αλλά σήμερα που δεν μπορεί υπάρξει τέτοια ιδεολογία, οι αυτοαποκαλούμενοι εθνικιστές βρίσκονται αντικειμενικά στο αντίπαλο στρατόπεδο από το κεφάλαιο. Μπορεί να ονειρεύονται μια ισχυρή Ελλάδα, συνακόλουθα μια ισχυρή εθνική αστική τάξη, αλλά αυτά αποτελούν όνειρο. Η πραγματικότητα θα τους βάλει μπροστά σε άλλα προβλήματα. Όταν αγωνίζεσαι για την ανατροπή του συστήματος, του καπιταλιστικό συστήματος, δεν μπορεί να έχεις σαν προοπτική το εθνικό-κράτος. Το ρολόι της Ιστορίας δεν γυρίζει προς τα πίσω. Το ζήτημα λοιπόν θα τεθεί από τα πράγματα. Η ανατροπή του καπιταλισμού οδηγεί σε ένα άλλο κοινωνικό σύστημα ανώτερο. Αν αυτό δεν θέλουν να το ονομάσουν σοσιαλιστικό, δεν θα μείνουμε τώρα στην ορολογία.
Συμπέρασμα: Ανεξάρτητα από το πώς αυτοπροσδιορίζεται ο καθένας και πώς τον εννοεί τον εθνικισμό, ο σημερινός «εθνικισμός» αποτελεί, όπως εύστοχα έχει ειπωθεί, επαναστατική θέση…

Ο εθνικισμός των μαζών
Ο «εθνικισμός των πληβείων» ονομάζεται πατριωτισμός. Και αυτό από κοινωνικής ή ψυχολογικής άποψης είναι ένα άλλο μέγεθος που ορίζει με σταθερότητα στο χρόνο μια πραγματικά ή φανταστικά απειλούμενη λαϊκή συλλογικότητα, η οποία τοποθετείται στη διασταύρωση μεταξύ της ιδέας του έθνους και εκείνης των ΚΟΙΝΩΝ πολιτισμικών παραδόσεων.
Ο εθνικισμός των μαζών δεν είναι ιδεολογία. Είναι η κοινωνική, εθνική συνείδηση, είναι το κοινωνικό συναίσθημα ενός λαού, οι μνήμες και οι προφητείες της φαντασίας, οι αγωνιστικές, πολιτισμικές και πνευματικές παραδόσεις, η συλλογική αλληλεγγύη, όλα αυτά που έχουν βελονιαστεί στο στημόνι της λαϊκής «ψυχής»...

Η λαϊκή «ψυχή»...Η ιστορία δεν έχει ποτέ «τελικά στάδια», ούτε καπιταλιστικά, ούτε κομμουνιστικά: ιδού το τρομερό μυστικό, το απρόσιτο στους μετανοήσαντες, αλλά και στους δογματικούς της «αριστεράς» και της «υπεραριστεράς».
Και ο εθνικισμός ήταν και αυτός ένα «στάδιο». Οι δογματικοί μπορεί να επιμένουν ότι είναι αμετακίνητο. Αλλά αυτό το «δόγμα» σήμερα είναι ακίνδυνο, είναι συμμαχικό μετερίζι στον αγώνα κατά του «πλανητικού εθνικισμού». Το ίδιο όπως και το ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα!
Ο «εθνικισμός των πληβείων» ή ο «ενεργοποιούμενος πατριωτισμός» είναι άλλο πράγμα. Είναι το κοινωνικό και ψυχολογικό ισοδύναμο της «λαϊκής ψυχής», οι βαθιοί και μόνιμοι κοινωνικοί όροι που καθορίζουν και μοντελάρουν τη λαϊκή «ψυχή»: όροι αγωγής, ύπαρξης, εργασίας, οργάνωσης, αγώνων, εθνικοί όροι κλπ.
Αυτός ο «εθνικισμός» που αντανακλά τη δυναμική, τον πολιτισμό και τη συνείδηση ενός λαού, είναι κοινωνικό συστατικό και κινητήρας της εξέλιξης. Δεν σβήνει ούτε με διατάγματα, ούτε με κοινωνικές ανατροπές. Εξελίσσεται μέσα από τον διαρκή αγώνα του ανθρώπου σε ανώτερα επίπεδα κοινωνικής συγκρότησης και λαϊκής συνείδησης...

Ο φασισμός με άλλο πρόσωπο...ΤΡΟΤΣΚΙ: «Όλα τα απορρίμματα της διεθνούς πολιτικής σκέψης χρησιμεύσανε για να γεμίσουν τον πνευματικό θησαυρό του νέου γερμανικού μεσσιανισμού. Ο φασισμός ανέβασε στην πολιτική το ΒΟΥΡΚΟ της κοινωνίας…»
Ο νέος αυτοκρατορικός μεσσιανισμός έχει γεμίσει με όλα τα απορρίμματα και αυτός της διεθνούς πολιτικής σκέψης, κυρίως με τα απορρίμματα της ιστορικής σοσιαλδημοκρατίας. Και αυτοί που ανεβάζουν το «βούρκο» της κοινωνίας στην πολιτική είναι η κυρίαρχη νεοταξική «αριστερά» με όλες τις «αριστερίστικες» ή «αναρχικές» της μεταμφιέσεις. Δεν έχει κανείς παρά να παρατηρήσει τη γλώσσα των «επαγγελματιών» ή «φανατικών» αντιεθνικιστών για να καταλάβει ποιοι ανεβάζουν το βούρκο στην πολιτική.
ΔΕΝ είναι συνεπώς οι «εθνικιστές» σήμερα η «βαρβαρότητα», ο «φασισμός», ο «βόθρος της πολιτικής». Μπορεί ως κομμουνιστές να μας χωρίζουν πολλά, αλλά όσοι αντιστέκονται στον πλανητικό φασισμό ανήκουν στο κοινωνικό και πολιτικό στρατόπεδο (έστω με αυταπάτες) της επαναστατικής σοσιαλιστικής προοπτικής...

Οι υπογραμμίσεις είναι του αρθρογράφου. Όλο το άρθρο βρίσκεται εδώ.